Chờ chính sách thông thoáng hơn về nhà ở xã hội

Doanh nghiệp chật vật với thủ tục

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thừa nhận, hiện nay nhiều doanh nghiệp đang chật vật với những thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH): “Chúng ta đã biết, hiện nay theo các quy định pháp luật, việc thực hiện dự án đầu tư này đã được phân cấp và giao cho các địa phương toàn quyền quyết định thực hiện các thủ tục đầu tư các dự án NƠXH”.

Thực tế với việc xây dựng NƠXH, quỹ đất rất quan trọng nhưng có quỹ đất rồi lại phải gắn với hạ tầng xã hội như trường học, nhà trẻ… Quy hoạch NƠXH phải đồng bộ, có hạ tầng, kèm theo đó là các giải pháp như vấn đề đền bù, vấn đề lãi suất cho cả nhà đầu tư, cho cả người mua.

Ông Nguyễn Anh Quê – Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội BĐS Việt Nam – chia sẻ, hiện nay thủ tục đầu tư xây NƠXH và dự án nhà ở thương mại đang khá giống nhau. Thậm chí thủ tục đối với NƠXH có phần nhiêu khê hơn ở một số khâu, đặc biệt là quá trình mở bán. 

“Đối với dự án NƠXH, cho dù có đất sạch để triển khai nhưng từ khi xin thủ tục đầu tiên đến khi xong phải rơi vào 5-7 năm trở lên”, ông Quê nói và cho hay, trong thủ tục mở bán, việc phê duyệt giá mất nhiều thời gian cũng là điều các doanh nghiệp băn khoăn. Nhiều khi doanh nghiệp làm xong móng rồi mà vẫn chưa được bán vì chưa được phê duyệt giá.

Vị này cho biết, thủ tục trước kia chỉ làm một vòng thì nay lại làm rất nhiều vòng. Cụ thể, khi chủ đầu tư gửi lên Sở Xây dựng, sở lại gửi sang quận, phường, thuế… rồi quận lại tập hợp hồ sơ, gửi lại lên sở.

“Chúng ta làm rất nhiều vòng, trong khi chỉ một vòng là đủ”, ông Quê nói rằng thủ tục nhiêu khê dẫn đến ùn ứ hồ sơ.

Ngoài ra, thủ tục còn vướng ở khâu giải phóng mặt bằng khi hiện nay vẫn là chủ đầu tư tự thỏa thuận với người dân. Việc này mất rất nhiều thời gian, từ 2-5 năm cho khâu này, đặc biệt ở các thành phố lớn.

Ưu đãi không thực chất, khó thu hút đầu tư

Các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân đã ban hành nhưng chưa đủ hấp dẫn, khó thu hút, khuyến khích đầu tư cụ thể.

Lợi nhuận định mức của toàn bộ dự án đối với trường hợp bán NƠXH không được vượt quá 10% tổng chi phí đầu tư; đối với NƠXH để cho thuê, cho thuê mua thì lợi nhuận không được quá 15% tổng chi phí đầu tư.

Ưu đãi cũng không thực chất. Các ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế… nhưng thực chất chủ đầu tư không được hưởng mà là người dân được hưởng.

Do theo quy định pháp luật thì không được tính các khoản ưu đãi của nhà nước vào giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua NƠXH; ưu đãi thuế đối với chủ đầu tư dự án NƠXH chỉ để cho thuê không thực hiện được do pháp luật về thuế không có quy định.

Theo Bộ Xây dựng, quy định các dự án NƠXH phải dành tối thiểu 20% diện tích NƠXH trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng. Nhưng, trên thực tế có nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này dẫn đến tình trạng các căn hộ để không, lãng phí trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn gây lãng phí xã hội và giảm thu hút đầu tư vào NƠXH để cho thuê.

Đề cập đến vai trò của các doanh nghiệp BĐS trong việc phát triển NƠXH, ông Nguyễn Mạnh Hà – Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam – nhấn mạnh, các doanh nghiệp kinh doanh BĐS hiện nay đều mong muốn tham gia việc phát triển NƠXH, nhà ở cho công nhân bởi ngoài trách nhiệm kinh doanh, đó còn là trách nhiệm đối với cộng đồng. 

Thế nhưng, để thu hút doanh nghiệp tham gia phát triển loại hình này, cần giải quyết các vấn đề về thời gian, thủ tục, nguồn vốn cũng như hoạt động phân phối. Bởi trên thực tế, khi phát triển NƠXH, doanh nghiệp không chủ động được về dòng tiền, đối tượng mua NƠXH, giá bán, đều do nhà nước quyết định.

Chính vì thế, các thủ tục, quy trình cần được xử lý nhanh gọn hơn giúp doanh nghiệp tiếp cận đất đai một cách dễ dàng.

“Khi có thể tham gia dự án sớm và thời gian thu hồi vốn nhanh, việc thu hút doanh nghiệp tham gia phát triển NƠXH là điều không khó” – ông Hà nêu quan điểm.