Số dự án “bất động” có xu hướng tăng dần
Dẫn số liệu từ Sở xây dựng TP.HCM, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, từ tháng 10/2015 đến hết năm 2018, TP.HCM có 126 dự án có quỹ đất hỗn hợp, 158 dự án liên quan đến đất công nằm trong diện rà soát, thậm chí có dự án nằm trong diện điều tra, khởi tố.
Cả năm 2019, chỉ có một dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, giảm 12 dự án so với năm 2018; chỉ có 4 dự án được chấp thuận đầu tư, giảm 80% so với 2018… Đặc biệt không có dự án nhà ở nào được công nhận chủ đầu tư. Nếu năm 2018 có 74 dự án huy động vốn với quy mô hơn 27.300 căn hộ, năm 2019 chỉ còn 42 dự án với quy mô hơn 23.000 căn (giảm 43,2% dự án và giảm 15,6% quy mô căn hộ). Cũng trong năm 2019 toàn thành phố cấp gần 49.200 giấy phép xây dựng, giảm hơn 2.000 giấy phép so với năm 2018.
Ngoài ra, các doanh nghiệp xây dựng cũng bị sụt giảm trên dưới 50% số lượng hợp đồng nhận thầu xây lắp, dẫn đến bị sụt giảm mạnh doanh thu và lợi nhuận.
Các nhà cung cấp thiết bị, vật tư bị sụt giảm doanh thu bán hàng; các doanh nghiệp sản xuất thiết bị, vật liệu xây dựng gặp khó khăn trong khâu sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Người lao động thiếu việc làm, giảm thu nhập. Các ngân hàng thương mại đứng trước rủi ro trong việc thu hồi nợ.
Có thể thấy, quy mô thị trường và nguồn cung dự án, nguồn cung sản phẩm nhà ở bị sụt giảm mạnh, nhất là phân khúc nhà ở thương mại. Hầu hết các doanh nghiệp bất động sản đều bị sụt giảm mạnh về doanh thu và lợi nhuận, thậm chí một số doanh nghiệp bị thua lỗ hoặc đứng trước nguy cơ bị phá sản.
Cùng với đó, những lần “vỡ trận” đầu tư đất nền, nhiều doanh nghiệp “chộp giật” “lừa đảo” đã ít nhiều ảnh hưởng đến tâm lý và niềm tin của những người đang có ý định rót vốn vào bất động sản. Theo đó, phía cơ quan quản lý cũng kiểm soát chặt chẽ hơn đối với các dự án đất nền.
Theo ghi nhận từ Công ty DKRA Việt Nam, trong năm 2019, thị trường thành phố có khoảng 14 dự án đất nền mới cung cấp hơn 1.700 nền, chỉ bằng 46% so với nguồn cung của năm 2018. Năm 2019 là năm thứ 2 liên tiếp nguồn cung giảm và là mức thấp nhấp từ kể năm 2016. Các dự án mới tập trung chủ yếu ở vùng ven như quận 9, các huyện Củ Chi, Bình Chánh, Nhà Bè, TP.HCM.
Song nguyên nhân khách quan là do hệ thống pháp luật vẫn còn chưa đảm bảo tính đồng bộ, thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo. Việc thực thi pháp luật còn nhiều hạn chế do một số cán bộ, công chức Nhà nước có thẩm quyền giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến bất động sản có biểu hiện thiếu trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh, chuyển hồ sơ lòng vòng, không dám nêu chính kiến giải quyết.
Đại diện một công ty đầu tư dự án biệt thự ở quận 9 cho hay, từ cuối năm 2018 công ty nộp hồ sơ xin đóng tiền sử dụng đất nhưng do khu đất làm dự án bị rà soát pháp lý nên hơn 1 năm qua hồ sơ bị ngâm còn doanh nghiệp vẫn “ngóng cổ” chờ phản hồi từ cơ quan chức năng.
Đáng chú ý, Lãnh đạo Tập đoàn Novaland đã chọn đúng ngày mùng 1 Tết Nguyên đán để gửi đơn “kêu cứu” tới Bộ Xây dựng với lý do bị mắc kẹt 2 năm ở dự án tại khu vực Thủ Thiêm (quận 2, TPHCM) để rà soát thủ tục pháp lý. Theo Novaland, nếu không được Đảng và Nhà nước hỗ trợ, Novaland có thể lâm vào tình trạng “mất thanh khoản” gây nợ xấu 50.000 tỷ đồng cho hệ thống ngân hàng.
Ở câu chuyện cầu cứu của Tập đoàn Novaland, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường, cho rằng rất khó cho bước xử lý tiếp theo nếu chiếu theo các quy định pháp luật với những dự án đã lỡ sang nhượng và sai phạm là từ dự án ban đầu như vậy.
Theo GS. Võ, phương án nộp bù tiền sử dụng đất sau khi định giá lại cũng có thể chấp nhận với dự án như vậy và không thể đấu giá lại, nhưng kết quả định giá phải tin cậy được, khách quan, phù hợp và không có lợi ích nhóm. Theo đó, doanh nghiệp địa ốc có thể trình phương án lên Thủ tướng Chính phủ để xin ý kiến giải quyết, nhưng đồng ý hay không thì lại là câu chuyện khác.
Thực tế, trong các cuộc gặp gỡ với cơ quan chức năng, các doanh nghiệp cũng đã nhiều lần “kêu cứu”, giãi bày về những khó khăn, vướng mắc khác nhau và đa dạng. Các Hiệp hội đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp bất động sản cũng cho biết đã gửi báo cáo đến Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Bộ Xây dựng và các cơ quan trực thuộc TP.HCM về một số kiến nghị cụ thể mà doanh nghiệp bất động sản đang gặp khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết. Song tình hình này vẫn chưa được cải thiện.
Ông Bùi Khắc Sơn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Xuân Mai cũng chia sẻ: “Dưới góc độ doanh nghiệp, tôi thấy khó khăn lớn nhất là thủ tục đầu tư. Vướng mắc này sẽ gây khó khăn cho hoạch định các kế hoạch. Đối với nhà đầu tư, mỗi dự án cao tầng, số vốn bỏ ra lên tới trên 1.000 tỷ đồng. Bởi vậy, doanh nghiệp phải có kế hoạch hàng năm về nguồn lực, về vốn chủ sở hữu, về dòng tiền… Họ phải chuẩn bị nhân lực và vật lực. Nếu không lên được hoạch toán và dự trù, sẽ rất khó làm được kế hoạch. Nhưng thực tế, không một doanh nghiệp nào dám khẳng định thực hiện được đúng kế hoạch trước những biến động từ chính sách”.
Trong một diễn biến mới nhất, ngày 11/2, UBND TP.HCM đã có văn bản khẩn gửi đến các sở ban ngành của thành phố về việc tiếp tục nghiên cứu, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản.
Cụ thể, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan giao Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh TP.HCM tiếp tục nghiên cứu quan điểm pháp lý của các bộ, ngành, các quy định pháp luật và từ thực tiễn thi hành pháp luật của thành phố, tham mưu cho UBND TP báo cáo phản biện đối với những vấn đề, nội dung chưa hợp lý và góp ý, kiến nghị những vấn đề, nội dung cụ thể trong quá trình sửa đổi, bổ sung các Luật có liên quan.
Đồng thời, UBND TP cũng giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh TP.HCM báo cáo tình hình với số liệu cụ thể, đầy đủ về việc thực hiện quy định “đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở” tại Khoản 2, điều 26 Luật Nhà ở và các quy định cụ thể khác có liên quan; việc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi “bán hoặc cho thuê nhà ở thương mại hình thành trong thương lai mà chưa được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính theo quy định” và các quy định cụ thể khác có liên quan.
Phó Chủ tịch TP yêu cầu trình UBND TP trước ngày 15/3 tới đây.